NỘI DUNG CHÍNH TRONG BÀI VIẾT
Tìm hiểu chung
Chứng rối loạn lo âu xã hội là gì?
Cảm thấy lo lắng trong một số tình huống xã hội là điều bình thường. Ví dụ như có một buổi hẹn hò hoặc một bài thuyết trình có thể gây ra cảm giác bồn chồn. Tuy nhiên, đối với rối loạn lo âu xã hội, hay còn gọi là chứng sợ xã hội, các tương tác hàng ngày gây ra sự lo lắng, sợ hãi, ý thức bản thân và bối rối đáng kể do bạn sợ bị xoi mói kỹ lưỡng hoặc bị đánh giá bởi những người khác.
Ám ảnh sợ xã hội là một tình trạng sức khỏe tâm thần mãn tính, nhưng với điều trị như tư vấn tâm lý, thuốc men và học hỏi các kỹ năng đối phó có thể giúp bạn có được sự tự tin và cải thiện khả năng tương tác với người khác.
Mức độ phổ biến của chứng lo âu xã hội
Chứng rối loạn lo âu xã hội (sợ xã hội) là vấn đề sức khỏe tâm thần lớn thứ ba trên thế giới hiện nay. Hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.
Triệu chứng
Những dấu hiệu và triệu chứng của chứng lo âu xã hội là gì?
Cảm giác nhút nhát hoặc khó chịu trong những tình huống nhất định là dấu hiệu rối loạn lo âu xã hội, đặc biệt là ở trẻ em. Mức độ thoải mái trong các tình huống xã hội khác nhau tùy thuộc vào đặc điểm tính cách của từng cá nhân và kinh nghiệm sống. Một số người có bản chất tự nhiên dè dặt và những người khác thì dễ hòa nhập.
Ngược lại với sự lo lắng hàng ngày, rối loạn lo âu xã hội bao gồm sợ hãi, lo lắng và tránh can thiệp vào thói quen hàng ngày, làm việc, trường học hoặc các hoạt động khác.
Triệu chứng cảm xúc và hành vi
Các dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn lo âu xã hội có thể diễn ra dai dẳng:
- Sợ các tình huống mà bạn có thể bị đánh giá
- Lo lắng về sự xấu hổ hoặc làm nhục bản thân
- Lo lắng bạn sẽ xúc phạm một ai đó
- Sợ hãi cực độ khi tương tác hoặc nói chuyện với người lạ
- Sợ những người khác nhận thấy bạn đang lo lắng
- Sợ các triệu chứng về thể chất làm bạn bối rối như đỏ mặt, vã mồ hôi, run rẩy hoặc giọng nói run rẩy
- Tránh làm việc hay nói chuyện với mọi người vì sợ xấu hổ
- Tránh tình huống mà bạn có thể là trung tâm của sự chú ý
- Lo lắng với dự đoán một hoạt động hoặc sự kiện đáng sợ
- Dành thời gian sau một tình huống xã hội để phân tích cách ứng xử và tìm ra các lỗi trong các tương tác của bản thân
- Chờ đợi những hậu quả tồi tệ nhất có thể từ một kinh nghiệm tiêu cực trong một tình huống xã hội
Đối với trẻ em, lo lắng tương tác với người lớn hoặc bạn cùng lứa có thể hiển thị bởi khóc, giận dỗi, bám vào cha mẹ hoặc từ chối nói chuyện trong các tình huống xã hội.
Loại biểu hiện của rối loạn lo âu xã hội là khi bạn cảm thấy sợ hãi và lo lắng cực độ chỉ trong thời gian nói chuyện hoặc trình bày trước công chúng, nhưng không phải trong các loại tình huống xã hội khác.
Triệu chứng thực thể
Các dấu hiệu và triệu chứng thực thể đôi khi có thể đi cùng với ám ảnh sợ xã hội bao gồm:
- Nhịp tim nhanh
- Dạ dày khó chịu hoặc buồn nôn
- Hơi thở hổn hển
- Chóng mặt hoặc choáng váng
- Lẫn lộn hoặc cảm giác “rời khỏi cơ thể”
- Tiêu chảy
- Căng thẳng cơ bắp
Tránh các tình huống xã hội bình thường
Các hoạt động thông thường hàng ngày có thể trở nên rất khó chịu khi bạn bị chứng lo âu xã hội, ví dụ:
- Sử dụng nhà vệ sinh công cộng
- Tương tác với người lạ
- Ăn ở trước mặt người khác
- Giao tiếp bằng mắt
- Bắt chuyện
- Hẹn hò
- Tham dự tiệc hoặc tụ họp xã hội
- Đi làm hoặc đi học
- Bước vào một căn phòng mà mọi người đều đã ngồi
- Trả lại hàng cho cửa hàng
Các triệu chứng của rối loạn ám ảnh sợ xã hội có thể thay đổi theo thời gian. Chúng có thể bùng lên nếu bạn phải đối mặt với nhiều căng thẳng hay đòi hỏi. Mặc dù tránh các tình huống gây lo lắng có thể làm cho bạn cảm thấy tốt hơn trong thời gian ngắn, lo lắng có thể tồn tại trong thời gian dài nếu bạn không nhận được điều trị.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Đi khám bác sĩ hoặc nhà chuyên gia sức khỏe tâm thần nếu bạn cảm thấy sợ hãi và tránh những tình huống xã hội bình thường vì chúng gây ra bối rối, lo lắng hoặc hoảng loạn. Nếu loại lo lắng này ảnh hưởng đến cuộc sống, gây ra căng thẳng nghiêm trọng và ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày, bạn có thể mắc chứng rối loạn lo âu xã hội hay một tình trạng sức khỏe tâm thần khác cần được điều trị.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau, vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc chứng lo âu xã hội?
Có rất nhiều yếu tố nguy cơ mắc chứng rối loạn lo âu xã hội như:
- Lịch sử gia đình. Bạn có nhiều khả năng phát triển chứng sợ xã hội nếu cha mẹ hoặc anh chị em ruột có tình trạng này.
- Các kinh nghiệm tiêu cực. Những trẻ trải nghiệm các tình huống bị trêu chọc, bắt nạt, bị từ chối, nhạo báng hoặc sỉ nhục dễ bị chứng rối loạn lo âu xã hội. Ngoài ra, các sự kiện tiêu cực khác trong cuộc sống, như xung đột gia đình hoặc lạm dụng tình dục, có thể liên quan đến chứng rối loạn lo âu xã hội.
- Tính cách. Những trẻ nhút nhát, rụt rè, lãnh đạm hoặc hạn chế khi phải đối mặt với những tình huống mới hoặc gặp người mới có nguy cơ cao hơn.
- Những đòi hỏi mới của xã hội hoặc công việc. Gặp gỡ những người mới, đưa ra một bài phát biểu trước công chúng hoặc thực hiện một bài thuyết trình quan trọng có thể gây ra các triệu chứng rối loạn lo âu xã hội lần đầu tiên. Tuy nhiên, những triệu chứng này thường có nguồn gốc từ thời niên thiếu.
- Có một tình trạng sức khỏe thu hút sự chú ý. Biến dạng, nói lắp, bệnh Parkinson và các tình trạng sức khỏe khác có thể làm tăng cảm giác tự ý thức và kích hoạt chứng rối loạn lo âu xã hội ở một số người.
