Tìm hiểu về rối loạn nhân cách hoang tưởng

Có rất nhiều loại rối loạn nhân cách, trong bài viết hôm nay tôi sẽ giới thiệu đến bạn đọc những thông tin về rối loạn nhân cách hoang tưởng.

Rối loạn nhân cách hoang tưởng là gì?

Rối loạn nhân cách hoang tưởng (PPD) là một loại rối loạn nhân cách lập dị. Một rối loạn nhân cách lập dị có nghĩa là hành vi của người đó có vẻ kỳ lạ hoặc bất thường đối với người khác. Một cá nhân có hành vi tính cách hoang tưởng rất nghi ngờ người khác. Họ không tin vào động cơ của người khác và tin rằng người khác muốn làm hại họ. Dấu hiệu bổ sung của tình trạng này bao gồm miễn cưỡng tâm sự với người khác, mang mối hận thù và tìm cách hạ thấp hoặc đe dọa nội dung trong những bình luận hay sự kiện ngây thơ nhất. Một người bị PPD có thể nhanh chóng cảm thấy tức giận và cảm thấy thù địch với người khác.

Những người mắc chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng  thường không có căn cứ trong thực tế, họ cũng không thừa nhận rằng họ có cảm xúc tiêu cực về người khác. Họ không tin tưởng mọi người đến mức họ sẽ không thảo luận về cảm giác của họ và che giấu sự nghi ngờ trong thời gian dài.

PPD thường xuất hiện ở tuổi trưởng thành sớm và thường phổ biến ở nam giới hơn nữ giới. Các nghiên cứu ước tính rằng PPD ảnh hưởng từ 2,3% đến 4,4% dân số nói chung.

Điều gì gây ra rối loạn nhân cách hoang tưởng?

Chưa tìm ra đâu là nguyên nhân chính xác của PPD, nhưng nó có thể liên quan đến sự kết hợp của các yếu tố sinh học và tâm lý. Thực tế là PPD phổ biến hơn ở những người có người thân bị tâm thần phân liệt và rối loạn ảo giác cho thấy mối liên hệ di truyền giữa hai rối loạn (có thể xảy ra trong gia đình). Người ta cũng tin rằng những trải nghiệm thời thơ ấu, bao gồm cả chấn thương về thể chất hoặc tinh thần, đóng một vai trò trong sự phát triển của PPD.

Các triệu chứng của rối loạn nhân cách hoang tưởng

Thông thường, những người mắc chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng không tin rằng hành vi của họ là bất thường. Có vẻ như hoàn toàn hợp lý để một người bị PPD nghi ngờ người khác. Tuy nhiên, những người xung quanh có thể tin rằng sự không tin tưởng này là không có cơ sở và gây khó chịu. Người bị PPD có thể cư xử theo cách thù địch hoặc bướng bỉnh. Họ có thể mỉa mai, thường gợi ra phản ứng thù địch từ người khác, điều này dường như có thể xác nhận những nghi ngờ ban đầu của họ.

Những người bị PPD luôn cảnh giác, tin rằng những người khác liên tục cố gắng hạ thấp, làm hại hoặc đe dọa họ. Những niềm tin nói chung vô căn cứ này, cũng như thói quen đổ lỗi và mất lòng tin của họ, cản trở khả năng hình thành các mối quan hệ gần gũi hoặc thậm chí có thể thực hiện được. Những người mắc chứng rối loạn nhân cách hoang tưởng có những biểu hiện sau:

Tin rằng những người khác có động cơ ẩn hoặc ra ngoài để làm hại họ

• Nghi ngờ lòng tốt của người khác
• Quá nhạy cảm với những lời chỉ trích
• Gặp khó khăn khi làm việc với người khác
• Nhanh chóng trở nên tức giận và cáu gắt, nghi ngờ
• Trở nên tách rời hoặc cô lập về mặt xã hội
• Tranh luận và phòng thủ
• Gặp khó khăn khi nhìn thấy vấn đề của chính họ
• Gặp khó khăn khi thư giãn

Một số triệu chứng khác của PPD có thể tương tự như triệu chứng của các rối loạn nhân cách khác. Tâm thần phân liệt và rối loạn nhân cách ranh giới là hai rối loạn có triệu chứng tương tự PPD nên cũng rất dễ gây nhầm lẫn với loại rối loạn này.

Chẩn đoán rối loạn nhân cách hoang tưởng

Bác sĩ, chuyên gia chăm sóc chính của bạn sẽ hỏi bạn về các triệu chứng và lịch sử của bạn. Họ cũng sẽ thực hiện đánh giá thể chất để tìm kiếm bất kỳ điều kiện y tế nào khác mà bạn có thể có. Ngoài ra, bạn cũng cần gặp bác sĩ tâm thần để được đánh giá sức khỏe tâm thần cụ thể.

Các chuyên gia sức khỏe tâm thần sẽ thực hiện một đánh giá toàn diện. Họ có thể hỏi về thời thơ ấu, trường học, công việc và các mối quan hệ của bạn. Họ cũng có thể hỏi bạn làm thế nào bạn sẽ phản ứng với một tình huống tưởng tượng. Điều này là để đánh giá cách bạn có thể phản ứng với các tình huống nhất định. Chuyên gia sức khỏe tâm thần sau đó sẽ đưa ra chẩn đoán và hình thành kế hoạch điều trị.

Điều trị rối loạn nhân cách hoang tưởng

Tùy vào thể trạng của từng người bệnh có thể phù hợp với từng phương pháp điều trị khác nhau. Để mang lại hiệu quả điều trị người bệnh cần tâm sự hết với bác sĩ những gì mình đang gặp phải để nhận được tư vấn những phương pháp điều trị cụ thể, phù hợp.

Liệu pháp tâm lý trị liệu

Liệu pháp nói chuyện, tâm lý trị liệu có thể giúp người bệnh rối loạn nhân cách hoang tưởng như:

• Giúp cá nhân học cách đối phó với rối loạn
• Học cách giao tiếp với người khác trong các tình huống xã hội
• Giúp giảm cảm giác hoang tưởng

Sử dụng thuốc

Thuốc cũng có thể giúp giảm các triệu chứng của người rối loạn nhân cách hoang tưởng, đặc biệt nếu người bị PPD có các tình trạng liên quan khác như trầm cảm hoặc rối loạn lo âu. Một số loại thuốc có thể được sử dụng như: thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần.

Hiệu quả nhất là kết hợp cả phương pháp nói chuyện hoặc tâm lý trị liệu cùng vời việc sử dụng thuốc sẽ giúp cải thiện triệu chứng của bệnh nhanh chóng hơn.

Những người bị PPD không điều trị có thể có cuộc sống ít chức năng hơn. PPD có thể can thiệp vào khả năng hoàn thành công việc hoặc có các tương tác xã hội. Vì vậy, việc phát hiện và điều trị bệnh kịp thời sẽ giúp người bệnh có những hoạt động cuộc sống bình thường.